Θεραπευτική άσκηση, ή απλή προπόνηση;

Το τελευταίο καιρό γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη θεραπευτική άσκηση και για το ποιο επάγγελμα είναι το κατ’ εξοχήν κατάλληλο γι΄ αυτήν. Πριν απαντήσουμε ας δούμε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία.

1. Η θεραπευτική άσκηση παρότι μοιάζει, δεν είναι το ίδιο με την κλασσική προπόνηση που κάνει ο μέσος υγιής πληθυσμός.
2. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που παίζουν ρόλο στην επιλογή των ασκήσεων αλλά και το γενικό σχεδιασμό ενός προγράμματος θεραπευτικής άσκησης.
3. Μετά από ένα τραυματισμό ή από ένα επώδυνο πρόβλημα (οσφυαλγία κλπ) πολλές φορές αλλάζει η ικανότητα κάποιου μέλους του σώματος να μπορεί να διαχειρίζεται τα φορτία της καθημερινότητας. Γι΄ αυτό και οι ασθενείς λένε συχνά ότι παραξενεύονται που δε μπορούν να σηκώσουν ούτε ένα ποτήρι νερό για παράδειγμα.
4. Όταν κάποιος άνθρωπος πονάει, οι ασκήσεις που πρέπει να κάνει προσαρμόζονται και διαφοροποιούνται από αυτές που θα έκανε για τους ίδιους μύες εάν ήταν υγιής.
5. Η δοσολογία των ασκήσεων σε περιπτώσει ύπαρξης πόνου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από αυτόν, συνεπώς δεν υπάρχει ένας κανόνας για όλους, αλλά πολλοί κανόνες ξεχωριστοί για τον κάθε άνθρωπο.
6. Ο βασικός στόχος της θεραπευτικής άσκησης είναι διττός: Αφ’ ενός να εξασφαλίσει ότι δε θα υπάρξει ή επιδείνωση των συμπτωμάτων, αφ’ ετέρου να αυξήσει τη δύναμη και αντοχή του μυϊκού ή/και καρδιο-αναπνευστικού συστήματος του ασθενή.
7. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη δοσολογία ασκήσεων (σετ, επαναλήψεις , φορτίο) η οποία να συνδέεται με την αντιμετώπιση του πόνου. Με άλλα λόγια δε μπορεί να πει κάποιος ότι όταν πονάει η μέση ενός ανθρώπου πρέπει να κάνει για παράδειγμα 3 σετ των 15 επαναλήψεων με 10 κιλά σε κάποια άσκηση, ή 5 σετ κοιλιακών με 20 επαναλήψεις κλπ
   

   
   Πρωτόκολλα

   Κάποια από τα γνωστά πρωτόκολλα αναφέρουν ότι αν θέλουμε αντοχή, κάνουμε  2-3 σετ ασκήσεων με 12 επαναλήψεις τουλάχιστον, για μυϊκή υπερτροφία 6-12 επαναλήψεις για 3-6 σετ, για δύναμη μέχρι 6 επαναλήψεις για 2-6 σετ και για όγκο 1-2 επαναλήψεις για 3-5 σετ.Κανένα από αυτά τα πρωτόκολλα δε σχετίζεται τον πόνο , κατά συνέπεια υπάρχει ένα ερώτημα που αφορά το κατά πόσο μπορούν να συνδεθούν τα πρωτόκολλα αυτά με την αντιμετώπιση του πόνου.

   Με βάση αυτά συμπεραίνουμε ότι δε μπορεί να συσχετιστεί ένας μετρήσιμος  στόχος όπως για παράδειγμα η μυϊκή υπερτροφία, του τρόπου άσκησης για να επιτευχθεί αυτή και της αντιμετώπισης του πόνου.

   Οι στόχοι της θεραπευτικής άσκησης είναι η μείωση του πόνου, η αποκατάσταση διαφόρων λειτουργιών, η αντιμετώπιση της κινησιοφοβίας, η βελτίωση της αυτοπεποίθησης, η απελευθέρωση της κίνησης κλπ.Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν διαφορετικά προγράμματα άσκησης που ακολουθούν διαφορετικές δοσολογίες και έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, καθώς επίσης και έρευνες που έδειξαν ότι οι ασκήσεις με υψηλά φορτία όπως οι άρσεις θανάτου, είχαν καλύτερη εφαρμογή στα άτομα με χαμηλότερη ένταση πόνου στη μέση.

   Αντοχή

   Ταυτόχρονα με τη βελτίωση της αντοχής των ιστών στα φορτία που ασκούνται πάνω τους, όταν ασκείται κάποιος που πονάει στα όρια του πόνου, αυξάνεται τόσο η αντοχή του στον πόνο, όσο και η αυτοπεποίθησή του εξ’ αιτίας αυτού του γεγονότος.  Το σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι  τα όρια της αντοχής στον πόνο διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και σε κάθε θεραπευτικό σχήμα καθορίζονται αποκλειστικά και μόνο από αυτόν και από κανέναν άλλο. Συνεπώς η θεωρία περί «ιδανικής φόρτισης» των ιστών του σώματος, συμπληρώνεται από την προσαρμογή του ασθενή στον πόνο.

   Τι επηρεάζει την αντοχή στον πόνο;

   Η παρούσα και η φυσική κατάσταση προ του τραυματισμού ή του επώδυνου συμβάντος, τα επίπεδα του άγχους, η ποιότητα του ύπνου και οτιδήποτε σχετίζεται και μπορεί να επηρεάσει την αντοχή του ασθενή στον πόνο.

   Μια  ασφαλής πρακτική είναι : όσο περισσότερη ευαισθησία με πόνο έχουμε, τόσο χαμηλότερη έντασης άσκησης δίνουμε και πάντα στα όρια του πόνου που μπορεί να διαχειριστεί ο ασθενής.

   Αξιολόγηση της πορείας

   Δυστυχώς δεν υπάρχει ένα εργαλείο αντικειμενικής μέτρησης της ικανότητας φόρτισης  των ιστών αλλά και το πόνου. Για τον πόνο χρησιμοποιούμε αναγκαστικά  τη γνωστή οπτική αναλογική κλίμακα από το μηδέν ως το δέκα (0= καθόλου πόνος και 10= ο χειρότερος πόνος). Αυτό μας βοηθάει να αξιολογούμε την πορεία βελτίωσης του ασθενή.

   Δε θα μάθουμε ποτέ εάν η δοσολογία των ασκήσεων ήταν η σωστή, παρά μόνο αφού την εφαρμόσουμε και δούμε το αποτέλεσμα που είχε πρώτα στον πόνο και μεσο- μακροπρόθεσμα στις άλλες παραμέτρους αξιολόγησης του ασθενή, όπως η δύναμη η αντοχή κλπ. Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές υπάρχει η πιθανότητα να υπάρξει αύξηση κάποιων συμπτωμάτων , αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Όσο περισσότερη εμπειρία έχει ο θεραπευτής τόσο μειώνεται θεωρητικά η πιθανότητα επώδυνων υποτροπών. Είναι σημαντικό να ενημερώνεται ο ασθενής από το θεραπευτή για την πιθανότητα πρόσκαιρης αύξησης των συμπτωμάτων μετά από την άσκηση.

   Καθοδήγηση

   Τις περισσότερες φορές οι ασθενείς μας ρωτάνε πόσα σετ και πόσες επαναλήψεις πρέπει να κάνουν από κάθε άσκηση. Και εδώ δεν υπάρχει μια μοναδική απάντηση και εξαρτάται από την πολυπλοκότητα της κάθε περίπτωσης, την εμπειρία του θεραπευτή, και σε γενικές γραμμές και εδώ ισχύει η «δοκιμή και το λάθος».

   Τι να θυμάστε;

   Δεν υπάρχει συγκεκριμένη δοσολογία άσκησης για την αντιμετώπιση του πόνου. Ο πόνος δεν υποχωρεί πάντα σε  όλους τους ασθενείς με το ίδιο πρόβλημα εάν δώσουμε το ίδιο είδος  ασκήσεων  σε όλους. Υπάρχουν και άλλοι θεραπευτικοί στόχοι πέραν των μετρήσιμων στόχων που έχει η κλασσική άσκηση. Δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν την ύπαρξη μιας μεθόδου προσδιορισμού της δόσης των ασκήσεων. Σημαντικό ρόλο στη σωστή επιλογή και το σχεδιασμό ενός προγράμματος παίζουν οι γνώσεις, η εξειδίκευση  και ο σωστός τρόπος σκέψης (clinical reasoning) του φυσικοθεραπευτή. Είμαστε ασφαλείς όταν οι ασκήσεις μας δεν προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων στον ασθενή την επόμενη και μεθεπόμενη ημέρα από την άσκηση.

   Η θεραπευτική άσκηση προϋποθέτει :

   1. Να υπάρχουν οι γνώσεις που σχετίζονται με το σχεδιασμό ενός προγράμματος εκγύμνασης το οποίο λαμβάνει υπ’ όψιν του τις ιδιαιτερότητες της κάθε παθολογίας και δυσλειτουργίας των ασθενών
   2. Την ικανότητα αξιολόγησης των συμπτωμάτων των ασθενών ανά πάσα στιγμή με στόχο την ευέλικτη προσαρμογή του προγράμματος εκγύμνασης σε αυτά.

   Κατά συνέπεια ο κατάλληλος για τον αρχικό σχεδιασμό του προγράμματος θεραπευτικής άσκησης είναι ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής ενώ στην πορεία και όσο βελτιώνεται η κατάσταση του ασθενή μπορεί να συνεισφέρουν και άλλοι επαγγελματίες όπως γυμναστές σε διαφορετικές δομές  (πχ γυμναστήριο, ομάδα, γήπεδο) .

    

    

   Εάν χρειάζεστε βοήθεια για το σχεδιασμό ενός προγράμματος θεραπευτικής άσκησης πατήστε εδώ για να κλείσετε ραντεβού, ή καλέστε στο 2107784822

    

Δείτε ακόμα:

Ασκήσεις για κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου