Τένοντας: τα μυστικά της λειτουργίας του
Τι είναι ο τένοντας
Ο κάθε τένοντας είναι η συνέχεια ενός μυ και είναι η δομή η οποία πρακτικά «δένει» το μυ με το οστό (το κόκκαλο) πάνω στο οποίο συνδέεται ο μυς. Ως κατασκευή είναι σε γενικές γραμμές πάρα πολύ ισχυρή, αποτελείται από μια ουσία που λέγεται κολλαγόνο το οποίο είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένο που σχηματίζει δεσμίδες. Αυτές οι δεσμίδες μοιάζουν με «κορδόνια» τα οποία σχηματίζουν μεταξύ τους ένα πλέγμα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η πανίσχυρη κατασκευή που λέγεται «τένοντας».
Η φωτογραφία δείχνει την ανατομία ενός τένοντα
Ο ρόλος του τένοντα
Παρόλο που κάποιοι τένοντες είναι μικροί στην όψη όπως αυτοί των δακτύλων του χεριού ή του ποδιού, η δύναμη την οποία μπορούν να διαχειριστούν είναι πολλαπλάσια του μεγέθους τους. Ενώ δεν έχουν οι ίδιοι τη δυνατότητα ενεργητικής σύσπασης όπως οι μύες, ο ρόλος τους είναι σημαντικός διότι δίχως τους τένοντες δε θα μπορούσαν οι μύες από μόνοι τους να «συνδεθούν» με τα οστά με τρόπο που να δίνει τη δυνατότητα να μπορεί ο άνθρωπος να εκτελεί κινήσεις που απαιτούν δύναμη, ταχύτητα αλλαγές στην κατεύθυνση της κίνησης κλπ. Ένα πολύ ωραίο παράδειγμα είναι η παραπάνω φωτογραφία στην οποία φαίνεται το πόσο δυνατοί είναι οι τένοντες του χεριού, ώστε να μπορούν να κρατούν το βάρος των αναρριχητών.
Σε άλλες περιπτώσεις οι τένοντες λειτουργούν σαν ελατήρια, δηλαδή δέχονται φορτία από τους μύες, τα απορροφούν και στη συνέχεια τα εκτονώνουν και πάλι μέσα από τη μυϊκή δράση. Αυτό το συναντούμε σε αθλητές ταχύτητας, σε αυτούς που κάνουν άλματα, βόλεϊ ποδόσφαιρο κλπ.
Η δυσλειτουργίες του τένοντα
Σε περιπτώσεις δυσλειτουργίας αυτή η ικανότητα διαταράσσεται ή και χάνεται, οδηγώντας σε μείωση της μυϊκής δύναμης και του ελέγχου, λόγω των αλλαγών στη δομή των τενόντων αλλά και του πόνου. Είναι ενδιαφέρον όμως το γεγονός ότι έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στη λειτουργία των τενόντων όταν υπάρχουν δομικές αλλαγές, χωρίς όμως να υπάρχει πόνος. Με λίγα λόγια μπορεί ένας τένοντας να έχει αλλοιώσεις, να μη λειτουργεί καλά αλλά ο άνθρωπος να μην πονάει!
Ανεξάρτητα από το μηχανισμό που προκαλεί την τενοντοπάθεια, το σίγουρο είναι ότι στην πράξη βλέπουμε πως όταν ένας τένοντας προκαλεί συμπτώματα, τις περισσότερες φορές αυτά είναι πολύ σοβαρά και μάλιστα μπορεί να κινδυνεύσει ολόκληρη η καριέρα ενός αθλητή υψηλού επιπέδου.
Πότε οι τένοντες είναι ευάλωτοι
Σε περιπτώσεις του μέσου ασθενή κάποιοι τένοντες όπως οι Αχίλλειοι στα πόδια, οι τένοντες του «στροφικού πετάλου» (δηλαδή οι τένοντες 4 βασικών μυών που ενώ είναι μικροί σε μέγεθος παίζουν ουσιαστικό ρόλο) στον ώμο, οι τένοντες των δακτύλων είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι ειδικά όταν κάποιος ξαφνικά ξεκινά ένα εντατικό πρόγραμμα άσκησης. Είναι η κατηγορία των «αθλητών του Σαββατοκύριακου» που συχνά είναι άτομα άνω των 30 ετών που έχουν διακόψει την άθληση, μπορεί να έχουν κανένα κιλό παραπάνω, από μέτρια έως κακή φυσική κατάσταση και ξαφνικά αποφασίζουν να κάνουν σε μερικές προπονήσεις όσα δεν έκαναν όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Υπάρχουν ακόμη κάποιοι σοβαροί παράγοντες κινδύνου που αφορούν αυτή την ομάδα ασθενών και είναι η ύπαρξη κάποιων παθήσεων όπως ο διαβήτης, υπερλιπιδαιμία, ή λοιμώξεις στις οποίες χορηγήθηκαν συγκεκριμένα αντιβιοτικά της οικογένειας των Κινολονών. Ο διαβήτης είναι μια νόσος η οποία δυσκολεύει την επούλωση βλαβών γενικά, ενώ στην υπερλιπιδαιμία συχνά χορηγούνται στατίνες, οι οποίες ενοχοποιούνται για κάποιες ρήξεις τενόντων. Άλλα φάρμακα που μπορεί να συμβάλουν σε προβλήματα στους τένοντες είναι η κορτιζόνη, οι αναστολείς της αρωματάσης (φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία καρκίνου του μαστού, σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, σε άνδρες με γυναικομαστία), και κάποια αντιφλεγμονώδη.
Πώς θρέφει ο τένοντας
Η έρευνα έχει δείξει ως πλέον αποτελεσματική θεραπεία για τις τενοντοπάθειες την ελεγχόμενη φόρτιση. Αν στοχεύσει κανείς μόνο στην αντιμετώπιση του πόνου το αποτέλεσμα της θεραπείας θα είναι φτωχό σε ότι έχει να κάνει με τη συνολική υγεία και απόδοση του τένοντα. Στόχος είναι η αποφυγή επανατραυματισμού και χρονιότητας και η ασφαλής επιστροφή στις δραστηριότητες.
Τενοντίτιδα: πρόγραμμα και χρόνος αποκατάστασης
Σημαντικά σημεία της αποκατάστασης είναι:
- η ορθή διάγνωση με λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση για να γίνει η σωστή κατηγοριοποίηση της παθολογίας
- τα τεστ διαφορικής διάγνωσης που διακρίνουν εάν ο πόνος προέρχεται από τον τένοντα στο σημείο που αυτός συνδέεται με οστό, από την ένωση του τένοντα με τον μυ, ποια είναι η κατεύθυνση της δύναμης που προκαλεί πόνο, ποια είναι η έκταση του τραυματισμού
- τα πρωτόκολλα αποκατάστασης από τα οποία προκύπτου ειδικά σημεία προσοχής στον τρόπο εκτέλεσης των ασκήσεων
Το πρόγραμμα αποκατάστασης πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις σταδιακής φόρτισης που αρχικά είναι συνήθως ισομετρικές, ισοτονικές, με προοδευτική αύξηση του βαθμού δυσκολίας και προπονητικού όγκου. Η μετάβαση από το ένα στάδιο στο επόμενο γίνεται πάντα κατόπιν αξιολόγησης από το θεραπευτή. Πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στο είδος του τραυματισμού και στο άθλημα του κάθε ατόμου ειδικά όταν πρόκειται για αθλητή.
Περισσότερες πληροφορίες για τη λειτουργία του τένοντα και τη φυσικοθεραπεία μπορείτε να βρείτε εδώ:
Διαβάστε ακόμα:
